Προχθές έμαθα ότι έφυγε από τη ζωή ένας καθηγητής μου από το ΑΠΘ, ο Νίκος Μάργαρης. Στεναχωρέθηκα πολύ και δεν μπορώ να το πιστέψω, είναι κρίμα!
Ο Νίκος Μάργαρης μου δίδαξε “Ηλεκτρικά Κυκλώματα”. Ήταν ένας πολύ αυστηρός καθηγητής και δύσκολα περνούσες τα μαθήματά του. Σε έκοβε πολύ εύκολα και έπρεπε να διάβαζες καλά για να περάσεις. Παρ’ όλα αυτά, μου άρεσε ως άνθρωπος γιατί ήταν ευθύς και αληθινός. Αν είχε κάτι σκληρό να σου πει, θα στο έλεγε δίχως περιστροφές και δίχως να σε προσβάλει. Αν δεν έγραφες καλά στο μάθημά του, δεν θα σε περνούσε. Αν πήγαινες στο γραφείο του για να δεις το γραπτό σου, δεν θα σου χάριζε βαθμό. Ήταν σκληρός, αλλά και δίκαιος.
Ωστόσο βοηθούσε τους φοιτητές με έμμεσο τρόπο. Τα βιβλία του ήταν άψογα, ακόμα τα έχω στη βιβλιοθήκη μου. Φρόντιζε να είναι σωστός στις παραδόσεις του και του άρεσε να υπάρχει ένα καλό επίπεδο στο πανεπιστήμιο, να μην γίνει “ξέφραγο αμπέλι”. Πάλευε για το ΑΠΘ και δεν γούσταρε ιδιωτικοποιήσεις και ξεπούλημα της παιδείας. Και το σημαντικότερο: Μπορούσες να τον πλησιάσεις και να μιλήσεις μαζί του ελεύθερα, να συμφωνήσεις και να μαλώσεις μαζί του, χωρίς να φοβάσαι για κυρώσεις ή για κακίες. Ακόμα και όταν διαφωνούσα με κάποιες απόψεις του, με οδηγούσε να τις σεβαστώ και να τις επανεξετάσω πιο ώριμα στο μέλλον.
Ο Μάργαρης ήταν ένα σύμβολο για το τμήμα των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Από τη στιγμή που είχες περάσει τα κυκλώματα, τίποτα πια δεν μπορούσε να σε φοβίσει. Ήξερες πως πλέον σου αξίζει να πάρεις το πτυχίο. Ακούγεται παράξενο και συνάμα ακατανόητο ότι την επόμενη χρονιά δεν θα ακουστεί η φράση “άστα φίλε μου, δίνω Μάργαρη!…”
Στο μυαλό μου θα μπορούσα να φανταστώ σε μια φανταστική ιστορία το τμήμα να έχει διαλυθεί και το τελευταίο πράγμα που έχει μείνει εκεί να είναι ο Μάργαρης. Θα ήταν ικανός να το ξαναστήσει από την αρχή.
Δεν έχω λόγια να εκφράσω τη λύπη μου και τα συλλυπητήριά μου στην οικογένειά του… Κρίμα, πολύ κρίμα…
Ένα στερνό αντίο και ένα μεγάλο ευχαριστώ στον ακαδημαϊκό δάσκαλο που εκτός από γνώση μου δίδαξε και ήθος.

Για να καταλάβει κανείς τον λόγο του, παραθέτω πιο κάτω τον λόγο του στους απόφοιτους μηχανικούς κατά την ορκομωσία του τμήματος τον Απρίλιο του 2009.

Λόγος κατά την ορκωμοσία των φοιτητών
Απρίλιος 2009

Κύριε Αντιπρύτανη,
Κύριε Κοσμήτωρ,
Κύριοι Συνάδελφοι, Διευθυντές των Τομέων του Τμήματος και του Διαπανεπιστημιακού – Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών, Κύριοι Συνάδελφοι, Καθηγητές του Τμήματος και της Σχολής, Κύριοι Εκπρόσωποι του Τεχνικού Επιμελητηρίου, του Συλλόγου Μηχανολόγων και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Βορείου Ελλάδας και του Συλλόγου των Αποφοίτων της Σχολής, Κυρίες και κύριοι γονείς, συγγενείς και φίλοι των αποφοίτων μας,

Καλά μου παιδιά,

Σε λίγη ώρα θα δώσετε τον όρκο του επιστήμονα και θα διαβείτε το κατώφλι που θα σας βγάλει στην κοινωνία.

Ομολογώ ότι δυσκολεύτηκα πολύ να συντάξω τη σημερινή μου ομιλία. Αναρωτιόμουν, σε τι είδους κοινωνία σας ξεπροβοδίζω. Σας ξεπροβοδίζω σε μια κοινωνία παραμορφωμένη από την ανικανότητα, την κακοδιοίκηση, την κακοδιαχείριση, τα σκάνδαλα, τη βία, το μίσος και την καταστροφή. Ναι, σε μια τέτοια κοινωνία σας ξεπροβοδίζω και αισθάνομαι ενοχές γι’ αυτό.

Όμως, παρηγοριέμαι από το γεγονός ότι πάμπολλες φορές έχουμε βρεθεί σε δύσκολες καταστάσεις. Αλήθεια! τι μάθαμε να κάνουμε σε τέτοιες καταστάσεις; Όπως θα θυμάστε από τα πρώτα μας μαθήματα, όταν βρισκόμαστε σε δύσκολες καταστάσεις δεν σηκώνουμε αμήχανοι τα χέρια, αλλά επιχειρούμε μετασχηματισμούς. Δηλαδή, αλλάζουμε θέση και κοιτάζουμε τα πράγματα από μιαν άλλη οπτική γωνία. Και εσείς γνωρίζετε πολύ καλά τους καινούργιους κόσμους που αναδύονται μέσα από τους μετασχηματισμούς και τις ευκολίες στην επίλυση προβλημάτων που οι μετασχηματισμοί προσφέρουν.

Αν, λοιπόν, επιχειρήσουμε μετασχηματισμό στη θλιβερή κοινωνικο-οικονομική κατάσταση που βιώνουμε θα ανακαλύψουμε και τα αίτια αυτής της κατάντιας. Τα συνοψίζω σε ένα:

ΥΒΡΙΣ.

Ναι, υπήρξαμε υβριστές και γι’ αυτό βρεθήκαμε σε τέτοια κατάσταση. Χωρίς πείρα και ακαλλιέργητοι πολυλογάδες, αμετροεπείς, ασύδοτοι, δήθεν και φούσκες. Όλα αυτά τα επιτρέπει προσωρινά η πραγματικότητα. Όμως, από ένα όριο και πάνω παύουν να ισχύουν βασικές φυσικές αρχές, όπως η συνέχεια και η συμβατότητα, και όλα τότε καταρρέουν.

Αυτό, λοιπόν, είναι το τελευταίο μάθημά μου προς εσάς. Να είστε σοβαροί και να κάνετε με μεράκι αυτά που αγαπάτε. Με λίγα λόγια, να είστε οι εαυτοί σας, ατόφιοι και καθαρόαιμοι, στέρεα δεμένοι με την αλήθεια και την πραγματικότητα.

Μερικά πράγματα, όπως είναι και η ενέργεια, δεν χάνονται. Απλά, ενδέχεται να αλλάζουν μορφή. Εσείς, έχετε καταβάλει πολύ μεγάλα ποσά ενέργειας για να εισαχθείτε στο Τμήμα και να περατώσετε τις σπουδές σας. Σε αυτό, βέβαια, σας έχουμε υποχρεώσει και εμείς. Να αναμένετε, λοιπόν, με μαθηματική σιγουριά ότι αυτή η ενέργεια θα σας επιστραφεί ολάκερη. Βέβαια, θα σας επιστραφεί με άλλες μορφές.

Καλά μου παιδιά,

Είμαι απολύτως σίγουρος ότι θα ευδοκιμήσετε στη ζωή σας επειδή είστε εργατικοί και έξυπνοι. Βέβαια, τη σιγουριά μου αυτή τη στηρίζω και σ’ έναν ακόμη λόγο. Σχεδόν όλοι σας έχετε τη στήριξη της οικογένειάς σας.

Η ανθρωπότητα μένει εκστατική μπροστά σε αυτό το μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο και δεν μπορεί να κατανοήσει τους λόγους της μοναδικής φροντίδας των Ελλήνων προς τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Η ανθρωπότητα δεν μπορεί να κατανοήσει, γιατί, για να φροντίσουν οι Έλληνες τα παιδιά τους και ιδιαίτερα για να τα σπουδάσουν, υποβάλλονται σε τόσο μεγάλες θυσίες. Η ανθρωπότητα δεν μπορεί να συλλάβει τους λόγους για τους οποίους πολλοί Έλληνες, προκειμένου να σπουδάσουν τα παιδιά τους, ασκούν περισσότερες της μιας δουλειάς ταυτόχρονα.

Αγαπητοί μου,

επιτρέψτε μου, μια και σήμερα μ’ έπιασε το «διδασκαλικό» μου να εξηγήσω σε εσάς και στην ανθρωπότητα τους λόγους. Θα σας φανεί παράξενο, αλλά η στάση μας απέναντι στα
παιδιά μας οφείλεται στο νόημα που οι Έλληνες αποδίδουμε από τα βάθη της ιστορίας μας στη λέξη Θεός.

Σήμερα λέμε « ο Θεός είναι αγάπη ». Οι πρόγονοί μας έλεγαν « η αγάπη είναι θεός » και εννοούσαν η αγάπη, η νίκη, η πίστις είναι θεός ή ακριβέστερα κάποιος θεός.

Δηλαδή, κάτι ανώτερο από τα ανθρώπινα. Κάτι που δεν υπόκειται στη φθορά και στον θάνατο, κάτι αιώνιο.

Υπάρχει τεράστια διαφορά στο νόημα της λέξης θεός στις δύο φράσεις που ανέφερα. Στη φράση « η αγάπη είναι θεός » η λέξη θεός υπέχει θέση κατηγορουμένου και συνεπώς εκφράζει ιδιότητα του υποκειμένου.

Με άλλα λόγια, για τους προγόνους μας το θεός εξέφραζε ιδιότητα και ως ιδιότητα μπορούσε να αποκτηθεί από τον καθένα, αρκεί να προσπαθούσε γι’ αυτό.

Αυτή η αντίληψη των αρχαίων διαμόρφωσε την ψυχοσύνθεσή τους και εξακολουθεί να διαμορφώνει και τη δική μας ψυχοσύνθεση. Γι’ αυτόν τον λόγο, είμαστε και διαφορετικοί από τους άλλους λαούς.

Κάθε ελληνόπουλο γεννιέται με την προοπτική να γίνει ακόμη και θεός, πράγμα που δικαιολογεί πολλές από τις ατομικές μας και τις κοινωνικές μας εκδηλώσεις.

Δικαιολογεί οπωσδήποτε την αισιοδοξία μας και το γεγονός ότι στην πατρίδα μας δεν έχουν ποτέ εδραιωθεί κοινωνικές κάστες. Αλήθεια, με ποιον τρόπο θα μπορούσε
κανείς να θέσει εμπόδια στην εξέλιξη και στην ανέλιξη των εν δυνάμει θεών.

Η ανατροφή των παιδιών ήταν ανέκαθεν κριτήριο κοινωνικής καταξίωσης των γονέων. Κατά την αρχαιότητα οι γονείς που ανέθρεφαν σωστά τα παιδιά τους ήταν ιδιαίτερα σεβαστοί. Με τη σωστή ανατροφή των παιδιών τους οι γονείς προσέγγιζαν το ανώτερο, αυτό που οι πρόγονοί μας αποκαλούσαν θεό.

Αυτή η αντίληψη μας έχει ιστορικά εμποτίσει και εξακολουθεί να διατηρείται έντονη και σήμερα. Γι’ αυτό οι έλληνες γονείς δεν εγκαταλείπουν και φροντίζουν διαρκώς
τα παιδιά τους. Και αυτό, προς τιμή μας, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Και για να προκόψουν τα παιδιά τους, οι γονείς ενσυνείδητα υποβάλλονται σε τεράστιες θυσίες και στερήσεις, αδιαφορώντας πλήρως για την προσωπική τους ζωή. Πολλές φορές ασκώντας ταυτόχρονα, άλλο ένα παγκόσμιο φαινόμενο, περισσότερα του ενός επαγγέλματα.

Αγαπητοί γονείς,
Σήμερα, σας τιμούν τα παιδιά σας. Και είμαι σίγουρος ότι τα συγκεκριμένα παιδιά θα σας τιμούν διαρκώς. Πρέπει να αισθάνεστε ιδιαίτερα υπερήφανοι.

Εύχομαι, στους νέους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς και Μηχανικούς Υπολογιστών να έχουν τον Θεό αρωγό εν τω βίω και το ανώτερο ως στόχο ζωής.

Θεσσαλονίκη, 9 Απριλίου 2009

Νικόλαος Ι. Μάργαρης

Παραθέτω, επίσης, αυτούσιο το κείμενο αποχαιρετισμού του ΑΠΘ. Νομίζω καλύπτει πλήρως το πώς νιώθουμε για αυτό που συνέβη. Μπορεί κάποιος να το διαβάσει εδώ: http://www.auth.gr/news/anouncements/16129

Αποχαιρετισμός του Πρύτανη, Καθηγητή Ιωάννη Α. Μυλόπουλου, στην εξόδιο ακολουθία του Νικόλαου Μάργαρη http://t.co/3pyDrYRCFr
— Α.Π.Θ. (@Aristoteleio) July 2, 2013

Αποχαιρετισμός στο Νίκο Μάργαρη

Αγαπητά μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας,

Σας διαβιβάζουμε τον αποχαιρετισμό του Πρύτανη, Καθηγητή Ιωάννη Α. Μυλόπουλου, στην εξόδιο ακολουθία του Νικόλαου Μάργαρη.

Οι Πρυτανικές Αρχές,

Ιωάννης Α. Μυλόπουλος, Πρύτανης ΑΠΘ
Ιωάννης Δ. Παντής,  Αναπληρωτής  Πρύτανη (Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης)
Δέσπω Αθ. Λιάλιου, Αναπληρώτρια Πρύτανη (Αντιπρύτανις Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού)
Σοφία Α. Κουίδου-Ανδρέου, Αναπληρώτρια Πρύτανη (Αντιπρύτανις Έρευνας)

—
Αποχαιρετισμός στο Νίκο Μάργαρη

Σήμερα αποχαιρετούμε έναν εργάτη του πνεύματος, έναν διακεκριμένο καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής, έναν κοσμήτορα που τίμησε το ΑΠΘ με τις θέσεις, τη στάση και τις αντιστάσεις του, έναν σπάνιο άνθρωπο.

Ασυμβίβαστος, πεισματάρης, αγωνιστής, οραματιστής, υπερασπιζόταν με πάθος τις ιδέες του, χωρίς να χάνει το χιούμορ και την ευγένειά του. Παρότι εξαιρετικά ευθύς και ειλικρινής, σε σημείο μάλιστα να φαίνεται και απότομος, άκουγε πάντα με προσοχή τον συνομιλητή του και ήταν διατεθειμένος να αλλάξει γνώμη, εάν τον έπειθαν τα επιχειρήματα του άλλου. Όλα αυτά τα στοιχεία, σε συνδυασμό με την αδιαμφισβήτητη ευφυΐα και τη σπάνια ευαισθησία του, συνέθεταν έναν άνθρωπο ιδιαίτερο για το πανεπιστήμιο και την κοινωνία μας.

Υπερασπίστηκε με όλες του τις δυνάμεις και όσο λίγοι το ΑΠΘ και το δημόσιο πανεπιστήμιο.  Για το Νίκο, η αγάπη του για το δημόσιο πανεπιστήμιο ξεκινούσε από το ενδιαφέρον του για τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού, τις φτωχές οικογένειες, τους μη προνομιούχους αγωνιστές, οι οποίοι δικαιούνται ισότιμης πρόσβασης στο μέγα αγαθό της παιδείας και δι’ αυτού στους καρπούς της ανάπτυξης και της ευημερίας. Η αγάπη του, άλλωστε, για τους φοιτητές και τα νέα παιδιά, στα οποία πίστευε βαθιά, εκδηλωνόταν με τις συχνές προσφωνήσεις του: «Αγαπητά μου παιδιά», έλεγε και βλέποντας κανείς το ακροατήριό του μπορούσε να πιστέψει ότι το έλεγε ειρωνικά. Όμως για μας που τον ξέραμε, η προσφώνηση αυτή απηχούσε τη μεγάλη του αγάπη για τους φοιτητές του, μέσα από τους οποίους έβλεπε να υλοποιείται το όραμα της κοινωνικής αλλαγής.

Αντιστάθηκε στην εμπορευματοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης και αγωνίστηκε για τη βελτίωση της ποιότητας των σπουδών και της έρευνας ως απάντηση στη συνεχή υποβάθμιση και υποχρηματοδότησή της.

Υπηρέτησε με συνέπεια τις αρχές του και δε δίστασε να συγκρουστεί γι’ αυτές. Με τη στάση του αυτή αποτέλεσε παράδειγμα για τους φοιτητές του, αλλά και για τους συναδέλφους του. «Τρέμω στην ιδέα μήπως και σας απογοητεύσουμε», έλεγε στους πρωτοετείς φοιτητές και φρόντιζε με τη συμπεριφορά του να μην το κάνει.

Με την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία και το ήθος του τίμησε την πανεπιστημιακή μας κοινότητα. Το ΑΠΘ είναι υπερήφανο που είχε στις τάξεις του έναν κοσμήτορα, έναν καθηγητή και έναν άνθρωπο σαν το Νίκο Μάργαρη, που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του. Η απώλειά του είναι σημαντικό πλήγμα και αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό, περισσότερο για μας τους συναδέλφους και φίλους του, που συμπορευτήκαμε σε δύσκολες στιγμές και μοιραστήκαμε τις ίδιες αξίες και τα ίδια όνειρα.

Νίκο, θα μου μείνει αλησμόνητη η αγωνία σου, από το κρεβάτι του νοσοκομείου, για την ευρεσιτεχνία, την οποία από κοινού μ’ ένα φοιτητή σου, επεδίωκες να κατοχυρώσεις, δείγμα της αγάπης και της προσήλωσής σου στο ακαδημαϊκό έργο και την κοινωνική προσφορά. Όπως, Νίκο, θα μου μείνει αλησμόνητο το σφίξιμο του χεριού σου, λίγες μέρες πριν μας αποχαιρετήσεις οριστικά.

Καλό ταξίδι φίλε Νίκο. Θα σε θυμόμαστε όλοι με σεβασμό και αγάπη. Ίσως ο παράδεισος να σου ταιριάζει περισσότερο…

Ο Πρύτανης του ΑΠΘ
Γιάννης Μυλόπουλος
Προέλευση Ανακοίνωσης στις 02/07/2013 @ 16:53