Πριν δύο εβδομάδες διαβάζοντας την ιστοσελίδα του Wiggler.gr έπεσε το μάτι μου τυχαία στο παρακάτω άρθρο: Sitting is killing you. Ο αρθρογράφος με παράπεμψε να διαβάσω το παρακάτω infographic από Medical Billing & Coding group:

Πρωτότυπη πηγή: http://www.medicalbillingandcoding.org/sitting-kills/

Επειδή εδώ και αρκετά χρόνια πολλές κύριες δραστηριότητες και ενασχολήσεις της καθημερινότητάς μου εμπεριέχουν τη καθιστική ζωή (εργασία, μελέτη, υπολογιστές κ.α.), τολμώ να πω ότι το παραπάνω άρθρο με θορύβησε αρκετά. Νομίζω όχι μόνο εμένα αλλά και τον περισσότερο κόσμο που είναι αναγκασμένος την περισσότερη ώρα της ημέρας του να βρίσκεται “προσδεμένος” σε μια καρέκλα. Άρχισα λοιπόν να ψάχνω περισσότερες πηγές έτσι, ώστε να διαπιστώσω τη σοβαρότητα του παραπάνω άρθρου. Τα μέχρι στιγμής συμπεράσματα αυτής της μικρής μελέτης είναι κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα παρακάτω άρθρα:

Και δεν είναι μόνο αυτό. Εκεί που είχα λίγο αρχίσει να καθησυχάζω τον εαυτό μου, είχα αυτές τις ημέρες μια συζήτηση με έναν παλιό φίλο από τη Θεσσαλονίκη και αναπόφευκτα ένα μέρος αυτής της συζήτησης επανέφερε στο προσκήνιο το θέμα “υγεία” και με προβλημάτισε αρκετά. Για να μην τα πολυλογούμε, ο άνθρωπος μέσα στους τελευταίους δύο μήνες αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα με την υγεία του και κινδύνευσε μέχρι και η ζωή του. Η αιτία ήταν ότι η εργασία του, αν και καλλιτεχνική, εμπεριέχει εν μέρει και καθιστική εργασία. Αυτό που του συνέβη ονομάζεται στην ιατρική ορολογία εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (ΕΒΦΘ, deep venous thrombosis, DVT). Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:

 

1. Τι είναι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (ΕΒΦΘ);

Η λειτουργία των φλεβών είναι να επαναφέρουν το αίμα από όλα τα μέρη του σώματος πίσω προς την καρδιά. Υπάρχουν τρεις ομάδες φλεβών στα κάτω μέλη: (i) οι επιπολής φλέβες (δηλαδή, της επιφάνειας) που είναι πιο κοντά στο δέρμα, (ii) οι εν τω βάθει φλέβες (δηλαδή, του βάθους) που βρίσκονται μεταξύ μυϊκών ομάδων και (iii) οι διατιτραίνουσες φλέβες που συνδέουν τις επιπολής με τις εν τω βάθει φλέβες. Οι εν τω βάθει φλέβες οδηγούν στην κάτω κοίλη φλέβα, τη μεγαλύτερη φλέβα του σώματος, που ενώνεται με την καρδιά.

Ο όρος εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή φλεβοθρόμβωση (ΕΒΦΘ) [deep venous thrombosis, DVT] αναφέρεται στη θρόμβωση των εν τω βάθει φλεβών, συνήθως αυτών που βρίσκονται στη λεκάνη, στο μηρό ή στη γάμπα, και πιο σπάνια στο βραχίονα, στο θώρακα ή αλλού.

Είναι δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, επειδή μπορεί να προκαλέσει πνευμονική θρομβοεμβολή. Σ’ αυτή την περίπτωση αποσπάται τεμάχιο θρόμβου από τις εν τω βάθει φλέβες και σφηνώνει στους πνεύμονες, οπότε μπορεί να εμποδίσει τη ροή του αίματος προς τους πνεύμονες και να επιβαρύνει την καρδιακή και αναπνευστική λειτουργία. Η πνευμονική θρομβοεμβολή είναι μια πολύ επείγουσα κατάσταση που απειλεί τη ζωή.

2. Ποια είναι τα συμπτώματα;

Περίπου στις μισές περιπτώσεις ΕΒΦΘ δεν υπάρχουν συμπτώματα. Αυτό εξαρτάται από το πού εντοπίζεται και πόσο μεγάλος είναι ο θρόμβος. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν οίδημα, ευαισθησία, πόνο στο κάτω μέλος που χειροτερεύει με την ορθοστασία ή το βάδισμα, αίσθημα θερμότητας και κυάνωση (μπλε χρώμα) του δέρματος.

3. Τι εξετάσεις χρειάζομαι;

Εξέταση αίματος για D-Dimers. Αν είναι αρνητική, είναι απίθανο να έχετε ΕΒΦΘ.
Σήμερα η διάγνωση γίνεται με το υπερηχογράφημα triplex των φλεβών του μέλους. Αυτή η εξέταση έχει πολύ μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια. Οι ορθότερες διαγνώσεις γίνονται από ιατρούς ειδικά εκπαιδευμένους σε τέτοιες εξετάσεις.
Φλεβογραφία. Μολονότι σπάνια χρειάζεται να γίνει σήμερα, παραμένει η καλύτερη εξέταση για να δείξει θρόμβους στις φλέβες κάτω από το γόνατο.

Αφού θεμελιωθεί η διάγνωση της ΕΒΦΘ, ο ιατρός σας ενδέχεται να παραγγείλει κι άλλες εξετάσεις με σκοπό να διαπιστώσει την αιτία που την προκάλεσε.

4. Τι προκάλεσε την ΕΒΦΘ;

Είναι πιθανότερο να πάθετε ΕΒΦΘ αν έχετε ηλικία πάνω από 40 ετών και είστε παχύσαρκο άτομο.

Το να συμβεί ΕΒΦΘ ευνοείται από τρεις παράγοντες: (i) καταστάσεις οι οποίες προκαλούν αργή ροή (λίμναση) του αίματος μέσα στις εν τω βάθει φλέβες, (ii) υπερπηκτικότητα του αίματος και (III) τραυματισμό του εσωτερικού τοιχώματος των φλεβών.

Τέτοιες καταστάσεις είναι:

  • παρατεταμένη ακινησία (λόγω νοσηλείας, πολύωρου ταξιδιού με αεροπλάνο ή λεωφορείο – το “σύνδρομο οικονομικής θέσης” κλπ)
  • προηγούμενο επεισόδιο ΕΒΦΘ, οικογενειακό ιστορικό ΕΒΦΘ
  • θρομβοφιλία
  • κακοήθεια (καρκίνος) ή προηγηθείσα θεραπεία για κακοήθεια
  • εγχείρηση ή τραύμα, ειδικά στα ισχία, τα γόνατα, την κοιλιά ή το θώρακα
  • έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, φλεγμονώδης εντεροπάθεια

Επίσης αυξημένος κίνδυνος υπάρχει σε γυναίκες που:

  • παίρνουν οιστρογόνα (αντισυλληπτικά, θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης)
  • είναι έγκυες ή γέννησαν πρόσφατα

5. Ποια είναι η θεραπεία;

Η θεραπεία έχει στόχο την πρόληψη (i) θανάτου από πνευμονική θρομβοεμβολή, (ii) υποτροπιάζουσας φλεβικής θρόμβωσης και (iii) μεταθρομβωτικού συνδρόμου.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό επιτυγχάνεται με αντιπηκτικά φάρμακα, όπως είναι η Ηπαρίνη και το Sintrom (ή Panwarfin). Σήμερα, αρχικά συνήθως χορηγείται Ηπαρίνη σε υποδόριες ενέσεις για 5-7 ημέρες και κατόπιν είτε αποφασίζεται να συνεχιστεί αυτή η αγωγή για μερικούς μήνες τουλάχιστον είτε αντικαθίσταται βαθμιαία με τη χορήγηση δισκίων Sintrom από το στόμα.

Τα θρομβολυτικά φάρμακα, τα οποία χορηγούνται απευθείας μέσα στο θρόμβο της φλέβας με κατάλληλους καθετήρες, μπορούν να διαλύσουν σχηματισμένους θρόμβους, ακόμη και μεγάλους σε έκταση. Όμως, ο κίνδυνος αιμορραγίας (και ειδικά εγκεφαλικής) είναι μεγαλύτερος απ’ ότι με τα αντιπηκτικά, και χορηγούνται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις.

Εγχείρηση φλεβικής θρομβεκτομής γίνεται σπάνια σήμερα και μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις ΕΒΦΘ, όταν απειλείται η βιωσιμότητα του μέλους. Η τοποθέτηση φίλτρου στην κάτω κοίλη φλέβα έχει συγκεκριμένες ενδείξεις.

Μετά από ΕΒΦΘ ενός κάτω μέλους, συνιστάται η χρήση κάλτσας διαβαθμισμένης συμπίεσης (κατάλληλου μήκους και κλάσης συμπίεσης) με στόχο την πρόληψη του μεταθρομβωτικού συνδρόμου, δηλαδή της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας που μπορεί να συμβεί ως συνέπεια της φλεβικής παλινδρόμησης από τη βλάβη των βαλβίδων απότοκο της θρόμβωσης.

Ο αγγειοχειρουργός θα σας συμβουλεύσει ακριβώς για τον τύπο της κάλτσας που απαιτείται στην περίπτωσή σας και για τον τρόπο της χρήσης της.

6. Τι μπορώ να κάνω για να προλάβω αυτή την πάθηση;

Γενικά, αποφεύγετε την πολύωρη ορθοστασία και την καθιστική ζωή. Αν χρειαστεί να μείνετε καθιστοί για μεγάλο χρονικό διάστημα, βοηθούν οι ασκήσεις των ποδιών ή το περπάτημα για λίγα λεπτά. Δεν υπάρχουν πειστικά επιστημονικά στοιχεία ότι η λήψη Ασπιρίνης μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ΕΒΦΘ.

Αν πρόκειται να υποβληθείτε σε εγχείρηση – Θα ληφθούν κατάλληλα προληπτικά μέτρα ανάλογα με τον κίνδυνο που διατρέχετε για ΕΒΦΘ, κατά την εκτίμηση του χειρουργού σας. Τέτοια είναι αντιπηκτικά φάρμακα, κάλτσες αντιεμβολισμού, ενωρίς κινητοποίηση κλπ.

Αν πρόκειται να ταξιδέψετε – Μη φοράτε στενά και σφικτά ρούχα. Κάνετε συχνά ασκήσεις των ποδιών και περπατάτε στο διάδρομο του αεροπλάνου ή του λεωφορείου. Πίνετε αρκετά υγρά, αλλά όχι οινοπνευματώδη. Στην περίπτωση που είστε άτομο με αυξημένο κίνδυνο για ΕΒΦΘ, ρωτήστε τον ιατρό σας αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε κατάλληλες πιεστικές κάλτσες ή ακόμη και να κάνετε ενέσεις Ηπαρίνης.

(Πηγή άρθρου: Αγγειοχειρουργική Παρέμβαση)

Πέρα από την παραπάνω ασθένεια, το νόημα που αποκομίζω διαβάζοντας τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές μελέτες είναι ότι αν κάποιος άνθρωπος κάνει καθιστική ζωή στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του, τότε σίγουρα δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα υγείας στον εαυτό του. Και το χειρότερο είναι ότι η γυμναστική και άλλες παραπλήσιες δραστηριότητες στη διάρκεια της υπόλοιπης ημέρας δεν επαρκούν για να αποσβέσουν τις αρνητικές συνέπειες.

Απαιτείται, λοιπόν, ριζική αναθεώρηση του τρόπου ζωής μας, αν θέλουμε “να την βγάλουμε καθαρή”…

Κατά τη διάρκεια καθιστικής εργασίας είναι απαραίτητο να σηκωνόμαστε από τη θέση μας τουλάχιστον ανά μία ώρα και να κάνουμε διάλειμμα τουλάχιστον 10 λεπτά περπατώντας ή κάνοντας μικρές σωματικές ασκήσεις. Επίσης, όταν είμαστε καθισμένοι καλό είναι να κάνουμε μικρές ασκήσεις για να “ξεπιαστούμε” και παράλληλα να σηκώνουμε τα πόδια ψηλά. Ειδικά, οι τύποι που βάζουν τα πόδια στο γραφείο τους είναι αυτοί που κάνουν την πιο σωστή, αν και μερικές φορές αντιαισθητική για τους υπόλοιπους, άσκηση.
Επίσης, είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε το σωματικό μας βάρος μέσα σε ανεκτά και υγιή όρια. Κι αν έχουμε κανένα κιλό παραπάνω από το ιδανικό δεν πειράζει. Αρκεί να μην το παρακάνουμε. Οπότε τότε θα πρέπει να σκεφτούμε ότι η παχυσαρκία είναι μια ασθένεια, όπως είναι το κρυολόγημα ή ακόμα και πιο σοβαρές ασθένειες. Πάντως, η ουσία είναι να έχουμε σωστή διατροφή, κατά προτίμηση τέτοια που να βασίζεται στη μεσογειακή δίαιτα.
Από τα παραπάνω δεν μπορεί να λείψει η τακτική σωματική άσκηση. Προσοχή, όμως στην κατάχρηση, διότι η εντατική άσκηση μπορεί να επιφέρει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκώμενα.

Update (16/05/2015) – Ακόμα ένα ωραίο βίντεο ενός λεπτού με θέμα τα προβλήματα υγείας που προκαλεί στον οργανισμό μας η καθιστική ζωή.

Πηγές – Υλικό