Ζώντας στη Θεσσαλονίκη για πάρα πολλά χρόνια και έχοντας περιπλανηθεί σε κάθε της γειτονιά, από την Νέα Κρήνη έως τον Εύοσμο και πέρα, αισθάνομαι βαθύτατα απογητευμένος όταν σκέφτομαι το ζήτημα της ανακύκλωσης. Κακά τα ψέματα:

Η ανακύκλωση στη Θεσσαλονίκη είναι τόσο μικρή που πρακτικά δεν υφίσταται! Μην σας ξεγελάνε οι μπλε κάδοι.

Το 1988, όταν πρωτοεπισκέφτηκα την Γερμανία, παιδί  τότε, παρατήρησα κάτι κάδους όπου μέσα δεν πετούσαν οτιδήποτε, παρά μόνο ένα συγκεκριμένο υλικό.  Σε κάθε ξεχωριστό χρώμα κάδου αντιστοιχούσε είτε  διάφανο γυαλί είτε χρωματιστό γυαλί είτε χαρτί είτε μπαταρία είτε πλαστικό κλπ.  Σαν πήγα στο γερμανικό σχολείο μας εξήγησαν για ποιόν λόγο γινόταν η ανακύκλωση, ποιά ήταν τα οφέλη της και το κυριότερο από όλα: τη δύναμή μας να αλλάξουμε το περιβάλλον προς το καλύτερο. Θυμάμαι, πως τα βιβλία μας δεν μας τα δώριζε το γερμανικό κράτος, αλλά μας τα δάνειζε για τη συγκεκριμένη σχολική χρονιά. Έπρεπε να σημειώνουμε, όταν αυτό ήταν αναγκαίο, μόνο με μολύβι και στο τέλος της χρονιάς να τα παραδώσουμε όπως τα παραλάβαμε με σκοπό να τα παραλάβουν οι επόμενοι μαθητές. 

Στα εστιατόρια τα παλιά χρησιμοποιημένα λάδια από τις φριτέζες ή από τα τηγανίσματα δεν τα πετούσανε στο περιβάλλον. Υπάρχουν εταιρείες για την αποκομιδή τους.  Στον νομό που κατοικούσα, στο Schwaebisch Hall, επιβλήθηκε από το 1993 νόμος που απαγορεύει να  πετιούνται στα σκουπίδια πλαστικά, χαρτί, μπαταρίες, γυαλί  και άλλα ανακυκλώσιμα υλικά. Υπηρχε βαρύ πρόστιμο. Όλοι μας διαχωρίζαμε τα υλικά και τα πετούσαμε ξεχωριστά. Αυτό ισχύει και σήμερα για τη Γερμανία. Οι πλαστικές σακούλες στα σούπερ μάρκετ κοστίζουν γύρω στα 50 λεπτά, οπότε και οι πολίτες φέρνουν δικές τους, υφασμάτινες κυρίως. Όταν πας να πετάξεις κάτι στα σκουπίδια, υπάρχουν όλοι οι ειδικοί κάδοι σε κάθε σπίτι για να το ρίξεις στον σωστό. Ό,τι δεν είναι ανακυκλώσιμο απορρίπτεται στον κάδο με το όνομα RESTMULL (υπόλοιπα σκουπίδια). Το ίδιο ισχύει και στην Αυστρία, και στην Ολλανδία . Τα σκουπίδια έχουν ταυτότητα!

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ξεχώρισα τα σκουπίδια μου και έψαξα να βρω τους αντίστοιχους κάδους. Μάταια! Κάποια στιγμή πριν δώδεκα χρόνια, αν θυμάμαι καλά, άρχισαν να εμφανίζονται που και που ανά περιοχή κάτι ξεκάρφωτοι μπλε κάδοι για την ανακύκλωση του χαρτιού. Μάλιστα, σύμφωνα με τον δήμο και το αντίστοιχο υπουργείο, επρόκειτο για πιλοτικό και πρωτοποριακό πρόγραμμα. Ήταν τότε και η πολιτιστική πρωτεύουσα, οπότε μπήκαν προφανώς και στον προϋπολογισμό, σαν να ήταν κάτι που εμείς οι Έλληνες επιτέλους το είχαμε ανακαλύψει και είμασταν έτοιμοι να το παραδώσουμε μαζί με τον αρχαίο μας πολιτισμό στους Ευρωπαίους.

Μόλις τελείωσε η πολιτιστική πρωτεύουσα και φαγώθηκε ό,τι ήταν να φαγωθεί,  οι κάδοι εκφυλίστικαν εντελώς. Για να πετάξω χαρτί, θυμάμαι, έπρεπε να περπατήσω φορτωμένος τουλάχιστον ένα χιλιόμετρο προς τη φιλοσοφική σχολή στα πανεπιστήμια. Μια μέρα ο παλιός μου συγκάτοικος ο Θανάσης γύρισε στο σπίτι τσαντισμένος και μου είπε πως είδε ένα κανονικό απορριμματοφόρο, αυτό για τα συνηθισμένα σκουπίδια, να αδειάζει στην καρότσα του και τους κάδους ανακύκλωσης. Τον επόμενο καιρό το έβλεπα και εγώ αυτό. Ωστόσο, επιμέναμε να ανακυκλώνουμε με πικρία και αγανάκτηση για αυτήν την κοροϊδία. Πρόσφατα, ένας υπεύθυνος μου εξομολογήθηκε πως όταν ο κάδος δεν εμπεριέχει τα σωστά υλικά ή έχει έστω και ένα συνηθισμένο σκουπίδι μέσα, τότε δεν τον δέχεται το ειδικό απορριμματοφόρο  και η αποκομιδή γίνεται από κανονικό απορριμματοφόρο. Ακόμα, ότι στον δήμο της Καλαμαριάς η επεξεργασία γινόνταν από άτομα με ειδικές ανάγκες. Κατά τη γνώμη μου τα άτομα με ειδικές ανάγκες θα μπορούσαν να εργάζονται  σε όλες τις θέσεις του δήμου και όχι απαραίτητα εκεί. Στο εξωτερικό καταλαμβάνουν ένα ποσοστό θέσεων στα περισσότερα επαγγέλματα , εκεί που δηλαδή μπορούν να εργαστούν αξιοπρεπώς.

Τα τελευταία χρόνια ήμουν σχετικά τυχερός, αφού οι κάδοι ανακύκλωσης της περιοχής μου ήταν σχετικά κοντά μου, επί της Ιασωνίδου. Εγώ και η Γιάννα, η οποία είναι αρκετά σχολαστική και ευαισθητοποιημένη σ’ αυτό το ζήτημα, μαζεύαμε ξεχωριστά όλα τα υλικά και τα πηγαίναμε εκεί. Ποτέ, μα ποτέ δεν είδα τους κάδους σωστά γεμάτους. Πάντα πετούσαν μέσα σ’ αυτούς και συνηθισμένα σκουπίδια. Τίποτα δεν μου θύμιζε την εικόνα που συναντούσα και συναντώ στην Ευρώπη.

Αρχές Μάρτη, την τελευταία μέρα πριν ξενοικιάσω το σπίτι, ανέβηκα ξανά την Ιασωνίδου για να αποθέσω τα τελευταία μου υλικά ανακύκλωσης εκεί. Προς μεγάλη μου έκπληξη διαπίστωσα ότι οι κάδοι είχαν απομακρυνθεί. Στεναχωρέθηκα πολύ για αυτήν την κατάντια. Για ακόμα μια χρονιά φέτος η Θεσσαλονίκη βγήκε η χειρότερη πόλη στην Ευρώπη ως προς το περιβάλλον συν η πιο μολυσμένη και με το λιγότερο χώρο πρασίνου ανά κάτοικο. Ας αφήναν τουλάχιστον τους κάδους για να μπορούμε να ξεγελαστούμε λίγο, να πιστέψουμε πως τάχα υπάρχει λόγος να ζει κάποιος σ’ αυτήν την πόλη.

Εδώ και δύο μήνες πέρασα από πολές πόλεις. Ζάγκρεμπ, Αυστρία, πόλεις της Γερμανίας, Ολλανδία… Αναρωτιέμαι, πως στο καλό κατόρθωνα και επιβίωνα στη Θεσσαλονίκη… Νομίζω, πως όποιος φίλος έχει δει τις πόλεις της Ευρώπης, την ίδια απορία θα έχει. Αλλά, τόσα χρόνια που ανακυκλώνουμε συνεχώς τους τοπικούς άρχοντες, το ίδιο πάντα σκάρτο υλικό, καλά να πάθουμε! 

Τέλος πάντων, για το τέλος και για τους πιστούς φίλους της ανακύκλωσης παραθέτω κάτω ένα άρθρο από το περιοδικό ΟΙΚΟ, αντιγραφή από την αγαπημένη ιστοσελίδα του Άσχετου (www.asxetos.gr), αναμφίβολα από τους καλύτερους δικτυακούς τόπους στην χώρα μας. Οφείλουμε όλοι ένα μεγάλο μπράβο και στην ιστοσελίδα και στο περιοδικό για την πολύ καλή δουλειά τους.

Οδηγός Καλού Ανακυκλωτή
Πηγή: http://www.asxetos.gr/article.aspx?i=1895
“–“
Δευτέρα, 20 Απριλίου 2009

Φαίνεται πως μετά από πέντε χρόνια «γνωριμίας», η σχέση μας με την ανακύκλωση συσκευασιών παραμένει ένα μυστήριο. Οι περισσότεροι από εμάς δεν ξέρουν τι ακριβώς πετάμε στους μπλε κάδους και πώς. Αφού διαπιστώσαμε ποια είναι τα πιο συνηθισμένα λάθη, συντάξαμε τον οδηγό του καλού ανακυκλωτή.

Το ΟΙΚΟ έκανε «βουτιά» σε δεκάδες κάδους σε όλη την Αθήνα και έμαθε… από τα λάθη μας. Φαίνεται πως μετά από πέντε χρόνια «γνωριμίας», η σχέση μας με την ανακύκλωση συσκευασιών παραμένει ένα μυστήριο. Οι περισσότεροι από εμάς δεν ξέρουν τι ακριβώς πετάμε στους μπλε κάδους και πώς. Αφού διαπιστώσαμε ποια είναι τα πιο συνηθισμένα λάθη, συντάξαμε τον οδηγό του καλού ανακυκλωτή. Καλή επιτυχία.

ΤΑ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΛΑΘΗ

1. Βρόμικες συσκευασίες
Είναι ένα λάθος που εντοπίσαμε σχεδόν σε όλους τους κάδους. Μπουκάλια μισογεμάτα με χυμούς και αναψυκτικά, κεσεδάκια με απομεινάρια από γιαούρτι, σκεύη αλουμινίου από έτοιμα αγορασμένα γεύματα -με το φαΐ που περίσσεψε-, συσκευασίες με το λάδι που έχει μείνει από το περιεχόμενό τους, καλαμάκια με το σουβλάκι που δεν φάγαμε και πολλά άλλα. Το πρόβλημα που δημιουργείται από αυτά είναι ότι αυξάνουν το μικροβιακό φορτίο στα εργοστάσια διαλογής και έτσι εκτίθενται σε κίνδυνο οι εργαζόμενοι σε αυτά. Η λύση δεν είναι βέβαια να σαπουνίσουμε τη συσκευασία – μη γινόμαστε υστερικοί ούτε σπάταλοι στο νερό. Ενα μικρό ξέπλυμα ή ένα σκούπισμα με τις χαρτοπετσέτες που χρησιμοποιήσαμε είναι αρκετό.

2. Σφιχτοδεμένες σακούλες
Η λογική των μπλε κάδων θέλει τα σκουπίδια χύμα. Bέβαια, κάτι τέτοιο θα είχε νόημα αν άδειαζαν τους κάδους κάθε μέρα και δεν σωρεύονταν σακούλες με ανακυκλώσιμα γύρω και έξω από αυτούς. Με τα προβλήματα που υπάρχουν, όμως, στην αποκομιδή, μπορούμε να ελιχθούμε ανάλογα με την περίπτωση. Αν πετύχουμε τον κάδο άδειο, αδειάζουμε μέσα τη σακούλα με τα ανακυκλώσιμα. Αν είναι γεμάτος, την αφήνουμε επάνω στο σωρό με κάποιο χαλαρό δέσιμο, για να μη χυθεί στο δρόμο το περιεχόμενο και να είναι εύκολο να ανοίξει από τον υπάλληλο στο κέντρο διαλογής.

3. Ελλιπής διαχωρισμός
Για να λειτουργήσει εύρυθμα η αλυσίδα της ανακύκλωσης, είναι καλύτερα να πετάμε τα υλικά όσο πιο διαχωρισμένα γίνεται. Με άλλα λόγια, όταν υπάρχει χαρτί ενωμένο με πλαστική μεμβράνη ή με σκληρό πλαστικό, όπως συμβαίνει σε διάφορα παιχνίδια, καλλυντικά ακόμα και στο πακέτο των τσιγάρων, ας κάνουμε τον κόπο να τα διαχωρίσουμε. Το ίδιο ισχύει και για τα γυάλινα μπουκάλια (και όχι απαραίτητα τα πλαστικά) που έχουν πλαστικά ή μεταλλικά καπάκια, αλλά και για το χαρτί της σοκολάτας, που δεν πρέπει να το τσαλακώνουμε μαζί με το αλουμινόχαρτο.

4. Λάθος υλικά
Αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα, γιατί πολλοί συνεχίζουν να πετούν τα αποφάγια και άλλα ακατάλληλα υλικά στην ανακύκλωση συσκευασιών. Το να πετάμε οργανικά είδη, τα οποία «δηλώνουν» την ύπαρξή τους με μια έντονη μυρωδιά, είναι η αιτία ή η δικαιολογία που χρησιμοποιούν οι δήμοι για να αδειάζουν τους μπλε κάδους με τα κοινά απορριμματοφόρα. Δεν είναι όμως μόνο τα αποφάγια. Οι κάδοι είναι γεμάτοι από διάφορα άλλα υλικά: μικρά έπιπλα, ρούχα, αφρολέξ, μπουκάλια μπίρας -που, όπως είναι γνωστό, επιστρέφονται και μάλιστα με αντίτιμο και ξαναχρησιμοποιούνται-, αποτσίγαρα, προφυλακτικά, βιοδιασπώμενες σακούλες. Ακόμα και μαρμάρινο νεροχύτη εντοπίσαμε!

5. Ογκώδη αντικείμενα
Είναι συνηθισμένο να βλέπουμε κάδους γεμάτους μέχρι επάνω με λίγες χαρτόκουτες. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν οι κάδοι βρίσκονται κοντά σε καταστήματα που παραλαμβάνουν εμπορεύματα και πρέπει μετά να ξεφορτωθούν τις κούτες. Σε κάποιο σημείο μάλιστα, στου Ζωγράφου, όπου υπάρχουν πέντε κάδοι σε παράταξη, έμαθα ότι εξυπηρετούν κυρίως ένα μαγαζί: το μανάβικο που βρίσκεται πίσω τους. «Τώρα πια δεν έχουμε ξύλινα τελάρα που επιστρέφονται και γεμίζουμε χαρτόκουτες. Ε, αντί να τις πετάμε στα κοινά σκουπίδια, ζήτησα από τον δήμο να φέρει την ανακύκλωση», μας εξομολογήθηκε ο μανάβης. Πολύ καλά έκαναν και οι δύο, όμως με ένα άλλο μεγαλύτερο σε χωρητικότητα δοχείο ανακύκλωσης, που θα είναι μόνο για χαρτί, και με τις κούτες να μπαίνουν μέσα τσακισμένες, δεν θα χρειάζονταν τόσοι μπλε κάδοι – που όπως διαπιστώσαμε λείπουν από την υπόλοιπη γειτονιά.

ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΑΝΑΚΥΚΛΩΤΗ

ΤΙ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΠΕΤΑΞΟΥΜΕ

• Να είναι άδειες από τροφές και υγρά.
• Να τις ξεπλύνουμε, αν χρειαστεί, ώστε να μην έχουν υπολείμματα τροφών, λάδια κ.λπ.
• Να τσακίζουμε τις χαρτόκουτες για να μην πιάνουν όλο το χώρο.
• Οταν υπάρχει χώρος, να ρίχνουμε χύμα τις συσκευασίες και όχι μέσα σε σφιχτοδεμένες σακούλες, για να βοηθάμε τη διαδικασία του διαχωρισμού στο εργοστάσιο.
• Στους φακέλους για εύθραυστα αντικείμενα -αυτούς που έχουν πλαστική επένδυση με τις φουσκαλίτσες αέρα για ασφάλεια- είναι καλύτερα να διαχωρίζουμε μόνοι μας το χαρτί από το πλαστικό. Στην ίδια λογική, βγάζουμε τα καπάκια από τις γυάλινες συσκευασίες – στις πλαστικές δεν έχει μεγάλη σημασία γιατί διαχωρίζονται αργότερα στη διαδικασία ανάκτησης.
• Να συμπιέζουμε τα πλαστικά μπουκάλια, όταν μπορούμε, για να εξοικονομούμε χώρο.
• ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να πετάμε σπασμένα τζάμια ή καθρέφτες, γιατί η διαλογή γίνεται στο χέρι και είναι επικίνδυνο για τους εργάτες.

ΤΙ ΔΕΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΜΠΛΕ ΚΑΔΟΥΣ

• Τα υλικά που ανήκουν σε άλλα συστήματα ανακύκλωσης: μπαταρίες, κάθε είδους ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, ελαστικά, μέταλλα, ρούχα, παπούτσια, πλαστικά δοχεία από λάδια αυτοκινήτων ή από φυτοφάρμακα, οικοδομικά υλικά, στρώματα, παλιά έπιπλα, την παλιά δερμάτινη τσάντα, τα οργανικά υπολείμματα των τροφών, τα κλαδιά από τα δέντρα.
• τις βιοδιασπώμενες σακούλες (αυτές θεωρούνται συμβατικά σκουπίδια και δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στην ανακύκλωση. Είναι καλύτερα να τις χρησιμοποιούμε στα κοινά σκουπίδια γιατί, όταν η σακούλα διασπάται, επιταχύνεται ο χρόνος αποδήμησης).
• τα μικρά χαρτάκια, εισιτήρια και σκισμένες σελίδες (όχι γιατί δεν ανακυκλώνονται, αλλά επειδή δεν έχει μεριμνήσει η ΕΕΑΑ για την ανακύκλωσή τους).
• Αποτσίγαρα από έτοιμα ή από στριφτά τσιγάρα.
• Χρησιμοποιημένες χαρτοπετσέτες και χαρτομάντιλα.

ΤΙ ΠΕΤΑΜΕ ΣΤΟΥΣ ΜΠΛΕ ΚΑΔΟΥΣ

• Χαρτιά: κουτιά από τσιγάρα, λογαριασμούς, εφημερίδες, βιβλία, χαρτοκιβώτια όλων των ειδών, όλα τα περιοδικά, ακόμα και αυτά με τις γυαλιστερές σελίδες, όλους τους φακέλους αλληλογραφίας.
• Αλουμινένιες και λευκοσίδηρες συσκευασίες: κουτάκια από αναψυκτικά και μπίρες, κονσέρβες κάθε είδους, σακουλάκια μέσα στα οποία αγοράζουμε τον καφέ, αλουμινένια μπολ μιας χρήσης, τα μεταλλικά ταψάκια μιας χρήσης, το κομμάτι από το αλουμινόχαρτο που χρησιμοποιήσαμε χθες αλλά δεν χρειαζόμαστε πια, μεταλλικά αντικείμενα γραφείου, τα κλειδιά που δεν χρειαζόμαστε κ.λπ.
• Ολες τις γυάλινες συσκευασίες: βαζάκια από τρόφιμα, μπουκάλια από ποτά, από αρώματα, από χυμούς, από φάρμακα κ.λπ.
• Ολες τις πλαστικές συσκευασίες από: αναψυκτικά, λάδι, αποσμητικά, απορρυπαντικά, δοχεία από τις μπογιές που βάφουμε, σακουλάκια από καπνό. Επίσης, τα σπασμένα χαρακάκια του παιδιού, τα νάιλον από το πακέτο των τσιγάρων, το φιλμ περιτυλίγματος από τα τρόφιμα ή τα έντυπα, τα πλαστικά από τα είδη διατροφής (αλλαντικά, τυριά κ.λπ.) που πωλούνται συσκευασμένα στο σούπερ μάρκετ, το κεσεδάκι από το γιαούρτι, το σακουλάκι από το ρύζι ή τα μακαρόνια, το περιτύλιγμα από τις πάνες και όλα τα σχετικά είδη, τη σακούλα από το απορρυπαντικό πλυντηρίου που τελείωσε, τα παλιά γάντια κουζίνας που τρύπησαν κ.λπ.
• Πλαστικά αντικείμενα: κρεμάστρες σπασμένες, την πλαστική κουτάλα που χάλασε, τις πλαστικές σακούλες που δεν θα χρησιμοποιήσουμε, τα πλαστικά εργαλεία γραφείου, τις θήκες από τα CD, τις παλιές κασέτες που δεν ακούμε κ.λπ.
• Συσκευασίες τετραπάκ
• Ξύλινες συσκευασίες: κουτάκια από ποτά ή δώρα, οδοντογλυφίδες, ξύλινες κουτάλες που χάλασαν, κρεμάστρες ρούχων κ.λπ.
• CD, DVD – ανεξάρτητα από το είδος της μουσικής που έχουν.

ΣΥΜΠΙΕΖΩ:

Τα πλαστικά μπουκάλια του νερού είναι καλό να συμπιέζονται, όπως βλέπετε στη φωτογραφία, προκειμένου να μην πιάνουν χώρο. Στην περίπτωση των μπουκαλιών αυτών δεν χρειάζεται να βγάζετε το καπάκι.

ΠΛΕΝΩ:

Πλαστικές συσκευασίες από γιαούρτια, όπως αυτή, αλλά και μπίρες, αναψυκτικά ή άλλα τρόφιμα, θα πρέπει να ξεβγάζονται ώστε να μην έχουν υπολείμματα τροφών, λάδια ή άλλα υγρά.

ΔΕΝ ΣΚΙΖΩ:

Αποκόμματα εισιτηρίων, αποδείξεις, σκισμένες σελίδες και γενικά, χαρτιά που είναι μικρότερα του μεγέθους Α4 δεν ανακυκλώνονται – όχι γιατί δεν γίνεται, αλλά γιατί δεν έχει μεριμνήσει η ΕΕΑΑ για την ανακύκλωσή τους.

ΒΓΑΖΩ ΚΑΠΑΚΙΑ:

Καλό είναι να ξεπλένετε τα γυάλινα μπουκάλια αναψυκτικών ή ποτών, ενώ όταν διαθέτουν μεταλλικά καπάκια, θα πρέπει να τα βγάζετε για να διευκολύνετε τον διαχωρισμό των υλικών.

(Πηγή: “ΟΙΚΟ” ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009)
Φωτογραφίες: ΚΑΝΑΡΗΣ ΤΣΙΓΚΑΝΟΣ